Białka stanowią zasadniczy element budowy wszystkich tkanek ustroju człowieka i wielu czynnych biologicznie związków, jak enzymy i hormony( np. białka uzupełniają naturalne ubytki – wzrost włosów, paznokci; naprawiają tkanki – gojenie ran; regulują enzymatyczne procesy życiowe – krzepnięcie krwi; oraz biorą udział w procesach obronnych organizmu).
Synteza białek w ustroju człowieka odbywa się tylko przy dostępności odpowiednich aminokwasów. Organizm człowieka nie jest w stanie syntetyzować wszystkich aminokwasów, więc muszą być one dostarczane z pożywieniem.
Zapotrzebowanie ustroju na białko zależy od wieku, płci, stanu fizjologicznego i masy ciała. Młode, rosnące organizmy mają wyższy poziom syntezy białka, co wiąże się z budową nowych struktur. Współczesna dieta obfituje w mięso, produkty i suplementy białkowe. Częściej spotykane jest nadmierne jego spożycie, niż niedobór.
Jeżeli dostarczamy wraz z pożywieniem zbyt dużych ilości białka z ograniczeniem węglowodanów i wolnych kwasów tłuszczowych, dochodzi do rozpadu białek ustrojowych i uwolnione aminokwasy wykorzystywane są jako źródło energii. Następnie wraz z moczem wydalany jest mocznik, który w wątrobie powstaje z amoniaku. W toku tych wszystkich przemian powstaje glukoza, a przy braku zapotrzebowania na energię – tłuszcz odkładany jest w tkance tłuszczowej. Innymi słowy - jeżeli zjadamy duże ilości białka a za mało węglowodanów i tłuszczu , białko zamiast do celów budulcowych zostanie wykorzystane na cele energetyczne. Dlatego spożywanie w nadmiarze wysokobiałkowych produktów może przyczynić się do powstania nadwagi i otyłości. Zbyt duże spożycie białka może prowadzić do rozwoju kamicy nerkowej i dny moczanowej, osteoporozy.
Nadmiar białka w diecie stanowi obciążenie dla pracy nerek oraz wątroby. Nadmierne spożycie białka wiąże się na ogół ze wzrostem konsumpcji mięsa, wędlin, serów, które zwykle zawierają wysoki odsetek tłuszczu. Wówczas dieta staje się nie tylko dietą wysokobiałkową, ale również wysoko tłuszczową. Prowadzi to do rozwoju otyłości, zaburzeń lipidowych a w konsekwencji do miażdżycy, nadciśnienia.